شرکت های پیمانکاری جهت عقد قرارداد با اشخاص حقیقی و حقوقی خصوصی ملزم به داشتن صلاحیت پیمانکاری از سازمان برنامه و بودجه کشور ندارند. اما در صورتی که قصد ورود به مناقصات دولتی را داشته باشند اولین قدم اخذ رتبه پیمانکاری از سازمان فوق می باشد. شرکت های پیمانکاری در 5 پایه و 12 تخصص رتبه بندی می شوند. اولین و کمترین پایه، گرید 5 پیمانکاری می باشد. با استنفاده از این رتبه می توان در مناقصات دولتی با کمترین مبلغ (به جز معاملات خرد که نیازی به داشتن رتبه نمی باشد) شرکت کرد.
جدای از محدودیت ریالی شرکت های دارای رتیه 5، تعداد پروژه های در دست اجرا نیز دارای کمترین تعداد ممکن (2 پروژه) می باشد. لیکن ارتقا رتبه پیمانکاری از 5 به 4 و یا بالاتر، باعث خواهد شد دامنه این محدودیت ها کمتر شده و شرکت ها بتوانند در مناقصات بزرگتر و با تعداد پروژه های جاری بیشتر فعالیت نمایند.
در ابتدای بحث بهتر است بدانید شرکت ها بدون داشتن رتبه 5 هم می توانند مستقیما رتبه 4 را اخذ نمایند. اخذ تمام رتبه بندی پیمانکاران از 1 تا 5 نیازی به داشتن پایه کمتر و به اصطلاح ارتقا پلکانی نیست. و در صورت داشتن شرایط امتیازی لازم می توان مستقیما هر پایه در هر تخصصی را بدون محدودیت تعداد تخصص ها اخذ نمود.
طبق آیین نامه تشخیص صلاحیت پیمانکاران، جهت ارتقا رتبه پیمانکاری از 5 به 4 ،سه شرط اساسی باید رعایت شود. در حقیقت شرکت ها می بایست در سه بخش مجزا از هم حداقل امتیازات لازم را کسب نمایند تا موفق به اخذ رتبه 4 پیمانکاری شوند. این بخش ها عبارت اند از:
سازمان برنامه و بودجه همه ساله و در ابتدای سال اقدام به انتشار جدولی تحت عنوان شاخص های تعیین صلاحیت پیمانکاران می نماید. بر اساس این جدول، حداقل امتیازات لازم در بخش های مختلف برای تخصص های 12 گانه در تمامی پایه ها تعیین می گردد.در ادامه ما شما را به صورت تخصصی با شرایط و ضوابط ارتقا رتبه پیمانکاری از 5 به 4 آشنا و سه شرط فوق را واکاوی خواهیم کرد.
شرکت های پیمانکاری جهت اخذ رتبه 5 نیاری به داشتن تجربه کاری ندارند. این در حالی است که اخذ رتبه 4 و پایه های بالاتر نیازمند داشتن حجم خاصی از کارکرد پیمانکاری در طی 15 سال اخیر می باشند. امتیاز تجربه کاری مهمترین شرط ارتقا رتبه پیمانکاری از 5 به 4 است. در این بخش از رتبه بندی شرکت ها، تمام قرارداد های مرتبط با تخصص مروبطه در طی 15 سال اخیر مورد بررسی خواهد گرفت. چنانچه شرکتی مستندات قانونی و امتیاز کافی را داشته باشد، مشکلی در این آیتم نخواهند داشت. در بررسی قرارداد های به اتمام رسیده و یا در دست اجرا، سه شاخص زمان شروع قرارداد، زمان تایید آخرین صورت وضعیت (و یا تحویل پروژه) و رقم کارکرد نهایی در محاسبه امتیاز تاثیر گذار می باشند.
شاید برای شما سوال پیش آید با چه حجمی از قرارداد ها می توان اقدام به ارتقا رتیه پیمانکاری از 5 به 4 نمود. جواب این است که اساسا عدد معینی را نمی توان مشخص کرد. و اگر کارگذاری صرفا به استناد حجم ریالی کارکرد به شما اطمینان خاطر داد می توانید اقدام به اخذ رتبه 4 پیمانکاری نمایید، نشان دهنده عدم تسلط به قوانین رتبه بندی شرکت ها توسط این فرد می باشد.
چراکه امکان دارد شرکتی مثلا با 20 میلیارد تومان کارکرد موفق به ارتقا رتبه از 5 به 4 شود. و شرکت دیگری با 50 میلیارد تومان موفق به اخذ رتبه 4 نگردد. دلیل این موضوع به زمان شروع و اتمام قرارداد ها بستگی دارد. با توجه به فرمول محاسبه امتیاز قرارداد ها، هر سال (تا سقف 15سال اخیر) دارای ضریب کارکردی می باشد. این ضرایب همه ساله از سوی سازمان برنامه و بودجه مورد بازبینی قرار گرفته و منتشر می گردد.
اساس تعیین این ضرایب تورم موجود در کشور می باشد. به عبارتی امتیاز قرارداد های قدیمی بالاتر می باشد. و هرچه به سال جاری نرذدیکتر شویم این ضریب و امتیاز قرارداد کاهش پیدا خواهد کرد. لذا برای اظهار نظر قطعی در این بخش لازم است با داشتن اطلاعات لازم (زمان شروع و خاتمه و کارکرد ریالی تجمیعی)، امتیاز تک تک قرارداد ها را محاسبه و مجموع امتیازات را با جدول تشخیص صلاحیت پیمانکاران مقایسه کرد. در صورتی که با حداقل امتیاز تعیین شده مساوی یا بیشتر باشد، می توان تاییدیه این بخش را اخذ نمود.
تخصص | امتیاز تجربه کاری | تخصص | امتیاز تجربه کاری |
نفت و گاز | 93.607 | تاسیسات و تجهیزات | 42.123 |
ساختمان و ابنیه | 46.803 | معدن و کاوش های زمینی | 56.164 |
آب | 79.566 | ارتباطات | 70.205 |
راه و ترابری | 70.205 | کشاورزی و فضای سبز | 32.762 |
صنعت | 84.246 | مدیریت پسماند | 56.525 |
نیرو | 84.246 | حفاظت و مرمت آثار باستانی | 4.680 |
ذکر این نکته ضروریست، فقط قرارداد هایی که در موعد مقرر (حداکثر سه ماه از زمان عقد و یا ابلاغ) در سامانه ساجات ثبت شده باشند مورد بررسی قرار خواهد گرفت. پس برای ارتقا رتبه پیمانکاری از 5 به 4 حتما می بایست قرارداد ها در سامانه ساجات ثبت شده باشند. در غیره این صورت از نطر سازمان برنامه بودجه آن قرارداد فاقد امتیاز خواهد بود.
توان مالی در حقیقت شاخصی می باشد که توانایی شرکت ها را جهت مدیریت نقدینگی و ادامه تعهدات موضوع قرارداد ها را نشان می دهد. در تعیین این شاخص، اظهارنامه های مالیاتی 4 سال مالی اخیر شرکت مورد بررسی قرار می گیرد و بالاترین امتیاز کسب شده ملاک مقایسه توان مالی شرکت با جدول شاخص های تشخیص صلاحیت پیمانکاری قرار خواهد گرفت. تمام آیتم های جدول ترازنامه و همچنین درآمد پیمانکاری و بهای تمام شده در امتیاز گیری تاثیر گذار می باشند.که البته وزن تاثیرگذاری آنها با یکدیگر متفاوت می باشد.
جهت ارتقا رتبه پیمانکاری از 5 به 4 لازم است شرکت ها اطلاعات واقعی خود در سال های مالی را در اظهارنامه منعکس نمیاند. با این اقدام در صورتی که امتیاز تجربه کافی لازم کسب شده باشد، به احتمال زیاد در این آیتم امتیاز لازم کسب خواهد شد. چراکه فرمول این دو شاخص با همدیگر در ارتباط مستقیم قرار دارند.
تخصص | امتیاز توان مالی | تخصص | امتیاز توان مالی |
نفت و گاز | 187.214 | تاسیسات و تجهیزات | 84.246 |
ساختمان و ابنیه | 93.607 | معدن و کاوش های زمینی | 112.328 |
آب | 159.132 | ارتباطات | 140.410 |
راه و ترابری | 140.410 | کشاورزی و فضای سبز | 65.525 |
صنعت | 168.493 | مدیریت پسماند | 131.050 |
نیرو | 168.493 | حفاظت و مرمت آثار باستانی | 9.361 |
شرکت های پیمانکاری متقاضی ارتقا رتبه پیمانکاری از 5 به 4 لازم است در این بخش حداقل امتیاز 800 را کسب نمایند. افراد حاضر در هیات مدیره می بایست حداقل 600 امتیاز از 800 را کسب کننپ. و مابقی امتیاز ضروریست از پرسنل شرکت تامین گردد. این در حالی است که کل امتیاز لازم (800) می تواند از هیات مدیره کسب گردد. اما پرسنل امتیازآور دارای سقف امتیاز دهی بوده و حداکثر می توانند 200 امیتاز را تامین نمایند. مابقی حتما باید توسط هیات مدیره کسب گردد.
پایه | حداقل و حداکثر امتیاز مدیران و کارکنان | |
مدیران | کارکنان | |
چهار | 800 | |
800 -600 | 200- 0 |
یک فرد در صورتی دارای شرایط امتیاز دهی می باشد که حداقل دارای مدرک کاردانی بوده و بعد از اخذ این مقطع در شش سال اخیر حداقل 3 سال سابقه کار مرتبط (با تحصصی که آن فرد در آن امتیاز آور است) داشته باشد. لذا این افراد از دو محل شامل مدرک تحصیلی و سابقه کار امتیاز کسب می نمایند.
اینکه افراد در چه مقطعی و در چه رشته ای (زمینه، مرتبط یا غیره مرتبط) تحصیل کرده باشند در امتیازشان تاثیر گذار خواهد بود. برای مثال لیسانس رشته زمینه دارای امتیاز 250 م و لیسانس رشته مرتبط 125 و کاردانی 80 امتیاز خواهد داشت.
در جدول زیر تمام حالات ممکن برای یک فرد امتیاز آور شرح داده شده است.
سطح تحصیلات | رشته زمینه | رشته مرتبط | رشته غیره مرتبط |
کاردانی | 150 | 75 | - |
کارشناسی | 250 | 125 | 80 |
کارشناسی ارشد | 275 | 135 | 90 |
دکتری | 300 | 150 | 100 |
اینکه یک فرد امتیازآور در چه سمتی (هیات مدیره یا پرسنل) مشغول به کار باشد در نحوه محاسبه این امتیاز تاثیر گذار خواهد بود. در صورتی عضو هیات مدیره (و یا مدیرعامل خارج از اعضا هیات مدیره) باشد به ازای هر یک سال سابقه کار مرتبط 20 امتیاز کسب خواهد کرد. اما پرسنل امتیازآور به ازای هر سال 10 امتیاز را کسب می نمایند. در نظر داشته باشید سقف این سوابق 15 سال می باشد. لذا در بهترین حالت یک فرد (در هیات مدیره) 300 امتیاز و پرسنل امیتاز اور 150 امتیاز را در این بخش کسب خواهند نمود.
جمع بندی این بخش را با یک مثال پیش می بریم. فرض نمایید یک فردی دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد در رشته عمران می باشد و قرار است در تخصص راه و ترابری جهت اخذ رتبه 4 پیمانکاری امتیاز آور باشد. این فرد دارای 10 سال سابقه کار مرتبط نیز می باشد و در شرکت متقاضی در سمت رییس هیات مدیره قرار دارد. نحوه مجاسبه امتیاز این فرد به شرح زیر می باشد.
امتیاز مدرک تحصیلی : رشته عمران در مقطع کارشناسی ارشد برای تخصص راه و ترابری زمینه می باشد لذا دارای 275 امتیاز خواهد بود.
و امتیاز سابقه کار: چون عضو هیات مدیره است به ازای هر سال 20 امتیاز و در نتیجه در کل 200 واحد امتیاز را نیز در این بخش کسب می نماید.
امتیاز کلی که این شخص ارتقا رتبه پیمانکاری از 5 به 4 در تخصص راه و ترابری را کسب می نمایند برابر است با 475 امتیاز.
شرکت های متقاضی رتبه 4 پیمانکاری چون اصولا رتبه بندی اولشان نمی باشد و در حال حاضر جهت تمدید یا ارتق و یا اضافه نمودن تخصص جدید اقدام می نمایند نیازی به ثبت نام اولیه مجدد و اخذ شناسه و رمز ورود به سایت ساجات را ندارند. چرا که شناسه و رمز ساجات یک بار برای همیشه از سوی سازمان برنامه و بودجه صادر می شوند.
درج تمام اطلاعات لازم در ساجات از جمله لیست سهامداران، اعضا هیات مدیره و پرسنل امتیازآور شامل اطلاعات هویتی، تحصیلی، سوابق کاری، کد های تلفیق و 86 به بعد و کد پیگیری وزارت علوم، اطلاعات اظهارنامه های مالیاتی، اطلاعات تجربه کاری و ... مرحله اول کار می باشد. در مرحله بعد لازم است برای تمام اطلاعات درج شده مستندات لازم نیز الصاق گردد. سپس پرونده جهت کارشناسی به سازمان برنامه و بودجه ارسال می شود. ادامه روند طبق تصویر زیر می باشد
شرکت ها زمانی که اقدام به اترقا رتبه پیمانکاری از 5 به 4 می نمایند و صلاحیتشان تایید می گردد، هم از لحاظ تعداد کار و هم مجموع رقم قراردادهای در دست اجرا دارای ظرفیت مشخصی می باشند. زمانی که چه از لحاظ ریالی و چه تعدادی دارای ظرفیت آزاد نباشند کارفرما ها مجاز به عقد قرارداد با این شرکت نمی باشند. پس آزاد بودن ظرفیت کاری امری حیاتی برای شرکت ها می باشد.جهت مطالعه مقاله آزاد سازی ظرفیت ساجات کلیک شود.
تخصص | حداکثر مبلغ ظرفیت(میلیون ریال) | تخصص | حداکثر مبلغ ظرفیت(میلیون ریال) |
نفت و گاز | 4.680.350 | تاسیسات و تجهیزات | 2.106.157 |
ساختمان و ابنیه | 2.340.175 | معدن و کاوش های زمینی | 2.808.210 |
آب | 3.978.297 | ارتباطات | 3.510.262 |
راه و ترابری | 3.510.262 | کشاورزی و فضای سبز | 1.638.122 |
صنعت | 4.212.315 | مدیریت پسماند | 3.276.245 |
نیرو | 4.212.315 | حفاظت و مرمت آثار باستانی | 234.017 |
اگر شرکت شما قبلا سابقه اخذ رتبه داشته است قطعا با پروسه زمانی این فرایند آشنایی دارد. با این حال در نظر داشته باشید پروسه تکمیل پرونده،کارشناسی از سوی سازمان برنامه و بودجه، رفع نواقص وکسب تایید های 5 گانه در بهترین حالت کمتر از 3 ماه نخواهد بود. و ممکن است بسته به شرایط شرکت و همکاری در تکمیل مدارک و رفع نواقص و همچنین تجربه و تخصص شخصی که این پروسه را انجام می دهد زمان برتر هم بشود.
زمان تقریبی 3 ماه در صورت تکمیل بودن مدارک لازم بهترن تایمی است که از سوی یک فرد یا شرکت با تجربه و تخصص کافی به شما اعلام می شود. لذا نباید فریب زمان های اعلامی کمتر از این را خورد. چه بسا اینکه در حال حاضر زمان های دقیقی همچون 25 روز و 24 روز (!!!!) از سوی برخی موسسات ثبتی اعلام می شود.که به هیچ عنوان واقعیت ندارند.
شما باید در نظر داشته باشید که تمامی مدارک جز به جر توسط سازمان بررسی و استعلام و صحت سنجی می شود. پرونده شما نیز تنها پرونده در دست کارشناسی سازمان برنامه و بودجه کشور نمی باشد .لذا تعداد درخواست های فراوانی جهت اخذ رتبه 4 پیمانکاری و سایر پایه ها و تخصص ها در نوبت کارشناسی می باشند.
این در حالی است که تعداد کارشناسان سازمان محدود و تعدد پرونده ها بسیار زیاد است. لذا اگر زمان برای شما محدود و مهم است لازم است با بررسی دقیق، با تجربه ترین و خوشنام ترین کارگذار در این حرفه را انتخاب و با گماشتن یک پرسنل با تجربه و مشرف به اطلاعات شرکت جهت همکاری با کارگذار، از اتلاف زمان جلوگیری نمایید.
امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد.
ونک، خیابان ونک، ساختمان اداری نوآور، پلاک 52، واحد 105
672 43 42 0912 --- 200 70 79 0918 --- 78 922 910 021
مسقط، شارع مزون، خط مجمع محاکم السیب، بنایه الطیف، الطابق الخامس، مکتب رقم 54
664 7758 968+
ونک، خیابان ونک، ساختمان اداری نوآور، پلاک 52، واحد 105
عمان، مسقط، شارع مزون، خط مجمع محاکم السیب، بنایه الطیف، الطابق الخامس، مکتب رقم 54